Posted: 15 Nov 2018 | jfgroen
13 november 1618 luidde een kerkdienst de synode van Dordrecht in. Een roemruchte en beruchte synode. De boodschap die de synode de wereld in zond is niet zo heel veel verschillend van wat Erik Borgman in ‘Leven van wat komt’ schrijft. “‘Leven van wat komt’ betekent niet proberen [de idealen en waarden waar de wereld vol van is] naar eigen hand te zetten, maar zich in dienst te stellen van datgene waarvan zij getuigen” (Leven van wat komt, p. 15). In de Dordtse Leerregels en in de visie van Borgman gaat het om het erkennen van iets dat mij gegeven wordt, dat niet berust op mijn wilsbeschikking of mijn aanvaarden; iets dat komt.
Nu is de uitverkiezing, waarover de Dordste Leerregels gaan, hogere geloofskunde en te hoog gegrepen voor de mens. Ik vermoed dat als de ‘vroede vaderen’ van Dordt aan de Naam zouden vragen: “En, klopt het een beetje wat we schreven?” zij liefdevol op schoot zullen worden genomen terwijl de Naam wijst: “Zie je dat nijlpaard daar …? En die krokodil …?” Hetzelfde antwoord dus dat ‘wijsneus’ Job kreeg op zijn uitdaging. Ik lees die ‘leerregels’ in de ‘achteruitkijkspiegel’: achteraf zie je hoe jouw weg gegaan is. Als je vooruit wil kijken, zegt die uitverkiezing niet veel meer dan: “The Gospel train’s a’comin’ (…) Get on board little children.”
En over die kleine kinderen: ook de doop is zo’n gift van de Naam, een teken dat onafhankelijk is van de aanvaarding door de mens. Daar is in 1944 nog een hele kerkscheuring om geweest. Blijkbaar is het moeilijker te ontvangen dan te geven, vinden we het maar ongemakkelijk als ons iets in de schoot geworpen wordt. Vrijheid van de wil en zo. Maar toch … je leest nooit in de familieberichten in de krant: “9 maanden geleden zijn we begonnen met een kindje, en nu is het eindelijk klaar.” Nee, Klaas-Jan, of Maria Sofia, ‘is geboren’: geboren worden is iets wat jou, Klaas-Jan of Maria Sofia, overkomt, jíj bent niet het resultaat of het product van een wilsbeschikking. Hans Rijnders vertelt ergens dat ouders van gehandicapte kinderen zich jarenlang kunnen afvragen wat de zin van hun kind is, totdat ze opeens ervaren dat de zin van dat gehandicapte leventje hen aangereikt wordt door dat kind (The Future of the Disabled in Liberal Society).
Zowel de Synode van Dordt als de ‘Vrijmaking’ zijn in een kwaad daglicht komen te staan. De synode kostte Johan van Oldenbarneveldt uiteindelijk de kop. De Vrijmaking gebeurde in de hongerwinter – hadden ze niets beters te doen dan. Onder theologen en onder gelovigen zijn er uitgesproken en scherpe meningen over en waarderingen van beide gebeurtenissen. Beide hebben mij gevormd en ik heb mij er nooit bezwaard bij gevoeld. Eerder voel ik mij ongemakkelijk bij het gepraat over diffuse spiritualiteit en bij de verhalen van de zinzoekers en zingevers. De wereld om ons heen is niet een object dat wij moeten meten, manipuleren en begeesteren. Als wij ons als individu willen neerzetten en bevestigen, kunnen we dat alleen door de onherleidbare en gegeven individualiteit van de wereld om ons heen en de mensen naast ons te erkennen. Ik kan niet alles naar mijn hand te zetten; ik moet me laten gezeggen door wat mij gegeven wordt — ‘leven van wat komt’ is de kern van de Dordtse Leefregels.
Posted in Column
Tags: Dordtse Synode, Vrijmaking