hans groen *17 09 1959 - †11 08 2022


« | »

toch maar kernenergie?!

Ineens gaat het weer over kernenergie, nadat in één weekend Arjen Lubach en Klaas Dijkhof het bal openden. Wat mij betreft mogen we kernenergie als een reële optie beschouwen. Het is een relatief schone energiebron en koopt ons tijd om effectieve alternatieven te ontwikkelen, niet in het laatst ook een minder energie-afhankelijke levensstijl.

Is kernenergie niet vervuilend? Voor onze energiebehoefte vervuilen en vernielen we heel veel, dat moeten we gewoon toegeven. Door stoflongen en ongelukken hebben duizenden mijnwerkers hun leven gegeven zodat wij met de Familie Doorsnee op de radio bij de kolenhaard konden zitten (dat was wel net voor mijn tijd). Wie op google-maps satellietbeelden bekijkt, ziet tussen Heerlen en Keulen een paar zweren in het landschap, zo groot als de stad Keulen zelf: dagbouwmijnen voor bruinkool. De dorpen die er waren zijn afgebroken, de bewoners elders gehuisvest. Ook voor de gaswinning in Groningen moeten talloze huizen worden afgebroken en opnieuw gebouwd. Bergdalen zijn opgeofferd aan stuwmeren. De horizon wordt volgebouwd met windmolens. De Golf van Mexico is nog aan het herstellen van het ongeluk met het booreiland Deepwater Horizon in 2015. 47 mensen kwamen om en het stadscentrum werd weggevaagd toen een olietrein ontspoorde in Lac-Mégantic, Quebec, in 2013.

Vergeleken bij de gevolgen van de kernongelukken die al zijn voorgevallen, kan ik de vernieling die met ‘traditionele’ energiebronnen samengaat niet bagatelliseren. De vervuiling die door kernenergie ontstaat, vind ik niet erger dan de vervuiling die we door energiewinning aanrichten, of door winning van grondstoffen. Bovendien, ik heb een ongelofelijk vertrouwen in het menselijk vernuft, en een ongelofelijk vertrouwen dat er altijd wel iemand is die de boel verneukt. Een keten van fouten en nalatigheden leidde tot een verwoestende ontploffing van vuurwerk in Enschede. Bij kerncentrales ligt de lat wel veel hoger met veiligheids-procedures en nood-voorzieningen. Daardoor zijn de gevolgen bij calamiteiten ook relatief beperkt, ondanks dat er in al die gevallen sprake blijkt van verkeerde acties door het bedienend personeel en verkeerd aangelegde systemen.

Maar de straling en lange termijn effecten van een groot nucleair ongeluk dan? Hiroshima en Nagasaki zijn weer bewoonde steden, net als Hamburg en Dresden, de steden waarvan de bevolking werd weggevaagd in een vuurstorm. Mens en natuur hebben een enorme veerkracht. Als de opslag van het afval een probleem is omdat we dan komende generaties met ons vuil opzadelen, moeten we de faciliteit als Petten sluiten. Ook het afval van deze kleine reactor, die toch 40% van de medische behoefte wereldwijd dekt, moeten lang afgesloten van de buitenwereld worden bewaard. We zijn er al aan gewend dat we kosten van therapieën afzetten tegen gewonnen levensjaren; hoeveel weegt dan de duur van de opslag van radioactief afval?

Robert Junk schetste in De Atoomstaat (1978) de staatsterreur die noodzakelijk zou komen als we verder op het pad van nucleaire energie zouden gaan. Intussen laten we ons een vergaand systeem van bewaking en disciplinering welgevallen vanwege de dreiging van geweld door een inhumane religie en vanwege de commerciële belangen van grote bedrijven. Kernenergie is een contingente reden voor het beperken van burgerlijke vrijheden; overheden en bedrijven hebben genoeg andere belangen om mensen te knechten en vinden altijd wel een excuus om dat te rechtvaardigen. Een vitaal publiek-democratisch vertoog staat constant onder druk maar is onze enige redding van staatsterreur en het technologisch-commerciële complex; een gezonde democratie kan kernenergie aan.

De veerkracht van de natuur wordt steeds op de proef gesteld omdat mensen ongelofelijke nestbevuilers zijn. De mens als mens is niet de vreemde soort, dit is gewoon natuurlijk gedrag: elke soort die niet kortgehouden wordt, verknoeit het voor andere soorten, kijk maar naar de Oostvaardersplassen die van vogelparadijs in een overbegraasde savanne zijn veranderd. Onze behoefte aan energie, en met name aan elektriciteit, zal alleen maar toenemen. Iedereen heeft nu een handy, iedereen is altijd online, we gaan elektrisch rijden en fietsen, en dat is waarschijnlijk per voertuig efficiënter dan een benzine motor, maar er komen wel steeds meer van die voertuigen. En, wat is de winst als het gezin niet meer in de auto stapt, maar alle vier op hun eigen e-bike op weg gaan.

Onze behoefte aan energie legt een te groot beslag op de ruimte de we hebben en zit de leefbaarheid van de planeet in de weg. Zolang we onze energiebehoefte op het tegenwoordige niveau handhaven en geen superefficiënte opslag hebben voor de energie die we uit zon en wind halen, noch hernieuwbare ‘instant-energie’ voor de plekken en de tijden dat we het nodig hebben, is kernenergie een reële optie om tijd te kopen. Of meteen  het energiegebruik tot een kwart reduceren.

Posted in Column
Tags: , , ,