14 Jul 2020
Misschien wat zwaar aangezet, maar ik zie een verontrustende onderstroom in de reacties op covid-19. Onder fascistoïde gedrag en beleid versta ik het verabsoluteren van een met een groep gedeelde mening en onvoorwaardelijke ruimte voor en gehoorzaamheid aan die mening opeisen. Als je fascistoïde ideeën in een partijpolitiek programma institutionaliseert, ontstaat als het een rechtse partij is ‘fascisme’. Zodra we dat label kunnen plakken, zijn we klaar, want ‘fascisme’ is fout. Nou is dat ook zo, maar zo gemakkelijk komen we niet van ‘fascistoïde’ af, want ook op ‘links’ kan je die tendens makkelijk herkennen; we vinden het alleen moeilijk om het te benoemen als het niet verpakt is in een rechtse, nationalistische en autoritaire ideologie. (more…)
Tags: corona virus, democratie, fascisme, gemeenschap, organisch denken, publiek
Posted in Column
21 Jan 2020
Als overheid en beleidsmakers het over ‘gemeenschap’ hebben, voel ik mij altijd ongemakkelijk. Eén reden is, zoals we zagen bij de Bijlmerramp, dat de overheid altijd een incompleet beeld heeft van de gemeenschappen in de maatschappij. Een ander punt is, dat de overheid niet meer dan generiek over ‘gemeenschap’ kan spreken. De overheid kan niet aangeven wélke gemeenschap aan zet is, en wát die gemeenschap dan zou moeten doen. (more…)
Tags: gastvrijheid, gemeenschap, maatschappij, ontmoeting, publiek, zorg
Posted in Column
16 Jan 2020
Over wiens gemeenschap hebben we het? Ik moet steeds aan de week na de Bijlmerramp denken. De Bijlmer was synoniem met onpersoonlijke hoogbouw en ontbrekende sociale cohesie geworden. Niet helemaal onterecht; je kon er weliswaar de nachtegaal horen, zoals beloofd toen de plannen gemaakt werden, en vele andere kleurrijke vogeltjes, maar de gemoedelijkheid die ik tot ongeveer 1983 had meegemaakt, was verdwenen. (more…)
Tags: belofte, gastvrijheid, gemeenschap, identiteit, maatschappij, ontmoeting, publiek, solidariteit
Posted in Column
7 Jan 2020
Gemeenschap is ergens bij horen en dat is een existentiële basis voor mens-zijn. Zonder de zorg van tenminste één ouder wordt het baby’tje geen mens. Heimwee naar de gezinsgemeenschap is een eerste ijkpunt voor ons denken over en ervaren van gemeenschap. Een volgend heimwee-punt is als je net helemaal volwassen bent — zo ruwweg: de wereld die je aantreft als je ongeveer 24 jaar bent. (more…)
Tags: gastvrijheid, gemeenschap, identiteit, maatschappij, organisatie, publiek
Posted in Column
4 Dec 2019
Ons verlangen naar gemeenschap is de heimwee naar de onmiddellijke, natuurlijke gemeenschap van het gezin waarin we geboren werden. Bij natuurvolken is dat gezinsverband vaak uitgebreid met de grootouders en de ooms en tantes ook deel uitmaken van dat verband en die de gemeenschap bestendigen in de tijd. In een samenleving die zich ontplooit, ontstaat een publiek leven waarin de gezinsgemeenschappen beperkt zijn tot de ouders met de onvolwassen kinderen. (more…)
Tags: gastvrijheid, gemeenschap, Herman Dooyeweerd, identiteit, maatschappij, publiek, verbond
Posted in Column
28 Nov 2019
Wie de columns hier volgt, heeft gemerkt dat ik niet veel op heb met ‘gemeenschap’. Bij gemeenschap zie ik vooral de instantie die het individu verplichtingen oplegt, over het individu heenwalst, in identitaire wij-groepen anderen uitsluit, en met ressentiment de samenleving vergiftigt. Toch zou ik ‘gemeenschap’ als kristallisatie van de ervaren of gevoelde verbondenheid van mensen niet als waardevol willen, noch kunnen, ontkennen.
Tags: gastvrijheid, gemeenschap, identiteit, maatschappij, ontmoeting, publiek
Posted in Column