hans groen *17 09 1959 - †11 08 2022


« | »

het hindenburg-moment

Koningin Elizabeth van Engeland die Boris Johnson toestemming geeft het parlement voor een paar weken te ontbinden zodat de regering ongestoord uit de EU kan treden: dat roept meteen herinneringen op aan het einde van de Weimar-Republiek toen president Von Hindenburg in 1933 aan een minderheidspartij in de Reichstag toestemming gaf het parlement en de democratie buiten werking te stellen.

Het gaat mij om de parallel tussen president Von Hindenburg en koningin Elizabeth. Om Boris Johnson volledig in de parallellie op te nemen, is toch een beetje pathetisch en wat Boris betreft onverdiend. In beide gevallen is er een staatshoofd dat onder een grondwettelijk mandaat het gezag uitoefent en dan in het democratisch proces ingrijpt. Ten gunste van een groep die op dat moment geen meerderheid vertegenwoordigt. Het staatshoofd grijpt in  — omdat het parlement onmachtig is tot een beslissing te komen. Want ja, linksom of rechtsom, er moet een beslissing genomen worden.

Het beruchte referendum was zelf al een domme gok van de regering, en resulteerde in een volstrekt onwerkbare uitslag. Als het hard gestormd en geregend had, of als een groep jongeren niet voor zoete koek had aangenomen dat je toch niet gehoord wordt en jouw stem er niet toe doet, was er een andere uitslag geweest. Vervolgens weigert Whitehall te begrijpen dat je niet met de EU onderhandelt – toetreden is een kwestie van 20.000 pagina’s wetgeving in je eigen wetboek integreren, en meebetalen; uittreden betekent dat je een handelsakkoord met de hele EU sluit – en dat de kwestie van de Ierse grens geen pesterijtje van de EU is, maar inherent verbonden met de Goede Vrijdag akkoorden die Whitehall zelf gesloten heeft – de VS zullen overigens een handelsakkoord weigeren als de kwestie van de Ierse grens niet is opgelost binnen de kaders van het Goede Vrijdag Akkoord.

Drie jaar doormodderen, doorrotzooien, is natuurlijk wel een zwaktebod, maar je moet dan niet een oplossing forceren door het parlement buiten spel te zetten. Je moet het in en met het parlement oplossen, hoe lang dat ook duurt. We mogen geen andere optie hebben. Binnen de parlementaire, liberale democratie lossen we het met elkaar op; het staatshoofd zegt dan ‘ja’ en zet de puntjes op de i.

Meer moet het staatshoofd niet doen, en daar ging Von Hindenburg de fout in, en pleegt ook Elizabeth verraad aan de democratie. Zij had Boris terug naar het schoolplein moeten sturen met de opdracht er met elkaar uit te komen als volwassen burgers. Nu heeft ze in feite gezegd dat die burgers nog maar kinderen zijn en alleen door een sterke man kunnen worden geleid. Je zal maar zo’n staatshoofd hebben.

Posted in Column
Tags: ,