hans groen *17 09 1959 - †11 08 2022


« | »

cop26 is voorbij …

Wat heeft de Glasgow opgeleverd? Volgens NRC ziet prof. Gert-Jan Nabuurs (WUR) het failliet van onderhandelen tussen 200 landen, en ziet de afgevaardigde van Tuvalu een sterke boodschap van hoop in de slotdocumenten. Hun minister van buitenlandse zaken had nog een video opgenomen waarin het water hem al aan de schenen staat…

Nou zit ik niet diep genoeg in de materie om een oordeel te kunnen vellen over wat bereikt is, wetend dat er verzoenbare en onverzoenbare belangen tegenover elkaar staan en de maatregels die genomen zijn en worden veelal ongewenste en perverse effecten hebben. Klimaat is iets wat ons allemaal aangaat en waaraan we allemaal ten goede of ten kwade bijdragen – het is geen zaak van oudere witte mannen uit regeringen en industrie die te weinig doen enerzijds, en anderzijds alles wat niet oud, man en wit is als slachtoffer. Verklaringen en documenten zullen de wereld niet redden, het gaat om wat jij en ik doen.

Heel concreet eerst: je hoeft niet te wachten op subsidies om nu al zonnepanelen op je dak te leggen. We moeten uit de kramp dat als ik het nu kan betalen ik het niet doe omdat er over twee jaar misschien subsidie te krijgen is. Subsidie is steun voor iets dat anders te zwaar is om te dragen, door individuen of maatschappelijke verbanden. Je bent alleen geen ‘dief van je portemonnee’ als je draagkrachtig bent en besluit om niet om subsidie gaan bedelen.

Het draait om wát we doen en hoe we ons handelen waarderen. Twee interessante zaken vallen mij dan op. Allereerst het eerste hybride schip dat 13 november in Hoogezand te water werd gelaten. Zo’n schip kan op de elektromotoren de haven binnenlopen en uitvaren. Scheelt in ieder geval diesel en vervuiling. Misschien klein bier, maar van kleintjes bier wordt je ook dronken, alleen moet je er in aantal wel meer van drinken. Het interessante is, zo lees ik in het artikel, dat deze ontwikkeling gevolg is van het beleid van grote multinationals en verladers, zoals IKEA, die strengere eisen hebben wat betreft CO2-uitstoot dan de International Maritime Organization. Dat is positief, dat grote bedrijven verder gaan dan ze in een groter verband met langzamere partners kunnen bereiken en dus niet wachten op hen die nog niet kunnen verbeteren, of niet willen verbeteren.

Scott kwam een interessante tabel waarin de CO2 uitstoot per land gerangschikt is, en ook per inwoner.  Dat laatste is interessant. Als je kijkt naar het absolute totaal per land, per deelnemer dus aan COP26, dan staat China bovenaan, dan komen de Verenigde Staten van Amerika, en dan India. Dus waarom hebben China en India zoveel moeite met allerlei maatregels die het gebruik van vervuilende energie aan banden gaan leggen. Dat wordt duidelijk als je de ranglijst instelt op CO2-emissie per hoofd van de bevolking. Dan bestaat de top drie uit Qatar, Montenegro en Koeweit. In de top tien verder nog veel andere oliesjeiks uit het Midden Oosten, en, beschamend, Luxemburg en Canada. De VS komen dan op plaatst 16, net onder Saudi Arabië. Veel verder naar beneden komt China, na Polen, en nog weer verder India, net na Fiji.

Ja, van kleintjes bier wordt je ook dronken, dus van de ‘kleintjes bier’ van de ruim 2.700.000.000 Chinezen en Indiërs raakt het klimaat al een beetje ‘aangeschoten’. Maar wie moet nu minderen? Van een kikker kun je geen veren plukken, dus kun je wel vragen dat de mensen in China en India minder uitstoot gaan veroorzaken. Nou is het punt juist dat ‘we’ willen dat zij niet méér gaan uitstoten, dat zij niet op hetzelfde niveau per inwoner komen als … Qatar, Koeweit, Emiraten, Oman, Bahrein, Canada, de VS. Ik noem die oliesjeiks bewust: natuurlijk is de uitstoot die zij produceren met hun industrie ook een gevolg van onze verslaving aan olie. Tegelijk zijn zij toonbeelden van nihilistische verspilling met de ijsbanen in de woestijn en andere frivole luxe waarmee ze zin aan hun lege leven denken te kunnen geven; arbeid verrichten ze niet, daarvoor vliegen ze slaven in. Voor mij zijn de staten op het Arabische schiereiland afschrikwekkende voorbeelden voor hoe je niet moet omgaan met de aarde (de natuur, de dieren, en de mensen) zoals die ons gegeven is. En we zien in die landen ook de carnavalspop die een persiflage is van onze eigen spilzucht.

Als je de totale CO2 uitstoot in 2016, die dus te hoog is en naar beneden moet, deelt door het aantal inwoners, stoot iedere aardbewoner 5 ton uit per jaar. Om die uitstoot omlaag te krijgen, zal iedereen die boven dat gemiddelde zit moeten minderen – China met 7.38 ton per persoon dus ook, en zij kunnen met ‘klein bier’ veel bereiken. India met 1.91 ton per persoon kan moeilijk minder en als je India niet wilt laten stijgen, moet je een alternatief bieden voor schonere ontwikkeling. Qatar met ruim 37 ton is natuurlijk obsceen en het zegt veel over de houding van de mensen daar. Veel van de andere groot-uitstoters die een slok op een borrel moeten inleveren, en soms dus de hele borrel, hebben activistische mensen die de overheid bij de les willen houden – dankzij organisaties als Urgenda is de overheid door de rechter gedwongen uitstoot van broeikasgassen effectiever te bestrijden; later werd door de Raad van State het PAS-beleid in zake stikstof emissies door de rechter afgeschoten.

Ik ben dus niet hopeloos: vanuit de grote bedrijven bestaat er een beweging naar minder uitstoot. In veel landen die nu nog veel en veel te veel uitstoot produceren, zijn er organisaties die de regering bij de les gaan houden. En in deze landen is er ook veel inventiviteit die CO2-uitstoot te reduceren. Daarmee kan voorkomen worden dat landen die zich nu ontwikkelen zich zouden moeten remmen vanwege die CO2-uitstoot – er zijn dan alternatieven beschikbaar, zo die niet elders al ontwikkeld zijn of worden, want nood maakt inventief. Zit je alleen met dat Arabische schiereiland dat in de top 10 van uitstoot per inwoner zit omdat ze ook nog een keer een wereldbeker schaatsen willen kunnen houden. Laten we ons zo hervormen in onze levensstijl dat die landen binnenkort totaal voor gek staan met hun frivole luxe.

Posted in Column
Tags: ,